کشت هندوانه در حالی همچنان در اغلب استان های کشور پیگیری و صادرات آن انجام می شود که این محصول آب بر در اولویت انتقال به فضای گلخانه ای جهت مقابله با کم آبی قرا
سیلی سرخ هندوانه بر گونه منابع آبی
عبارات مهم : انتقال
محدودیت منابع آبی، مدتهاست که زنگ خطر کشت محصولات آب بر جالیزی به خاص هندوانه را در فضای باز به صدا درآورده است و با اینکه وزیر جهادکشاورزی بر انتقال تولید این محصولات به فضای بسته گلخانه ای تاکید کرده، ولی همچنان تولید آن حتی در استان های کم آبی چون سیستان و بلوچستان و خوزستان که حجم بارندگی در آنجا کمتر از 100 میلیمتر در سال هست، انجام می شود.
با توجه به بحران منابع آبی، کشاورزان بدون توجه به الگوی کشت نه تنها این محصول را با حجم اوج جهت مصرف داخلی با محوریت صادرات تولید می کنند ولی این عنوان نادیده گرفته شده است که با وجود ارز آوری این محصول، بخش قابل توجهی از آب به شکل مجازی از کشور ما خارج می شود.
سیلی سرخ هندوانه بر گونه منابع آبی
کارشناسان معتقدند سهم بخش کشاورزی از کل آب مصرفی 90 درصد با بیشترین هدررفت بوده و بقیه سهم بخش صنعت و شرب هست؛ البته ناگفته نماند بخش قابل توجهی از آب استان های بی آب و کم آب کشور به مصرف صنایعی همچون فولاد و ذوب آهن می رسد.
با این حال، کارشناسان و مسئولان بخش کشاورزی می گویند سهم آب بخش کشاورزی 60 درصد از کل آب مصرفی کشور بوده و کارکرد آب در این بخش از 39 درصد در سال های گذشته اکنون به 44 درصد رسیده است که نشان می دهد از 70 تا 80 میلیارد مترمکعب آب، حدود چهار میلیارد مترمکعب صرفه جویی می شود.
کشت هندوانه در حالی همچنان در اغلب استان های کشور پیگیری و صادرات آن انجام می شود که این محصول آب بر در اولویت انتقال به فضای گلخانه ای جهت مقابله با کم آبی قرا
** کشور عزیزمان ایران در رتبه سوم تولید هندوانه
90 درصد حجم هندوانه را آب تشکیل می دهد و به همین علت بسیاری از کارشناسان تولید و بویژه صادرات آن را به منزله صادرات آب مجازی از کشور تعبیر کرده اند لیکن جهت تولید هر کیلوگرم هندوانه در کشور بین 237 لیتر آب مصرف می شود.
حمید چیت چیان وزیر سابق نیرو اعتقاد هست، صادرات هندوانه به علت اینکه جهت تولید آن میزان زیادی آب مصرف می شود، عاقلانه و منطقی نیست بنابراین باید در زمینه تولید و صادرات، روی محصولاتی تمرکز کنیم لیکن با صادر کردن بعضی محصولات آب بر در واقع میزان زیادی آب از کشور خارج می شود.
سیلی سرخ هندوانه بر گونه منابع آبی
آمارها نشان می دهد هر سال بیش از 3.5 میلیون تن هندوانه در کشور تولید می شود و کشور عزیزمان ایران رتبه سوم تولید هندوانه در دنیا را بعد از چین و ترکیه به خود تخصیص داده شده است داده هست؛ این محصول علاوه بر صادرات به کشورهای همسایه و منطقه، به مقصد بنادر اروپایی چون رومانی، آلمان، بلغارستان، انگلستان، لهستان، مجارستان و اتریش و سوئد نیز بارگیری می شود.
البته بخشی از این محصول هر سال به علت استفاده نکردن از بذرهای کیفی، آب رسانی به موقع، بازاررسانی و نبود مراکز نگهداری مناسب تلف یا به دور ریخته می شود که خود لطمه ای به منابع آبی و منافع ملی کشور است.
کشت هندوانه در حالی همچنان در اغلب استان های کشور پیگیری و صادرات آن انجام می شود که این محصول آب بر در اولویت انتقال به فضای گلخانه ای جهت مقابله با کم آبی قرا
** هندوانه باید به فضای گلخانه انتقال یافته شود
فشار بخش کشاورزی به منابع آبی کشور، وزیر جهادکشاورزی دولت تدبیر و امید را بر آن داشت تا عوض کردن الگوی کشت، اجرای شیوه های نوین آبیاری و توسعه سطح زیرکشت گلخانه ها و انتقال محصولات آب بر مشمول بر اقلام جالیزی، صیفی و سبزیجات به فضای گلخانه ای را در دستور کار قرار دهد.
با این رویکرد، پرداخت تسهیلات خاص توسعه کشت گلخانه ای در سال های اخیر پیگیری شده است و تاکنون نیز پیشرفت های خوبی به دست آمده است تا جایی که در زیاد استان های بزرگ از جمله آذربایجان شرقی گلخانه های بزرگ مدرن با همکاری کشورهای اروپایی جهت تولید بعضی محصولات صیفی احداث شده است است.
سیلی سرخ هندوانه بر گونه منابع آبی
با این اقدام ها، در سال 96 اصلاح و بازسازی گلخانه ها 112 درصد رشد پیدا کرد ولی همچنان کشور عزیزمان ایران رتبه مناسبی در سطح زیرکشت گلخانه ای دنیا ندارد.
در دنیا سه میلیون هکتار گلخانه وجود دارد که بخش زیادی از آن را «کشت زیر پلاستیکی» تشکیل می دهد؛ آمریکا، چین، اسپانیا، هلند و ترکیه در توسعه کشت گلخانه ای مدرن در دنیا رتبه های برتر را دارند؛ حتی ترکیه از اوضاع مطلوبی در منطقه برخوردار است بنابراین کشور عزیزمان ایران نیز باید به سمت الگوی تلفیقی کشت برود تا علاوه توانمندی در تامین محصولات مورد نیاز داخلی، صادرات خود را توسعه دهد.
با اقدام های صورت گرفته در سالهای اخیر مجموع سطح زیرکشت گلخانه های کشور به 12 هزار و 400 هکتار رسیده است که تا سال 1404 خورشیدی، 48 هزار و 350 هکتار به کشت گلخانه ای کشور اضافه خواهد شد.
البته قرار بود تا آخر سال 96 طبق برنامه 2200 هکتار توسعه کشت گلخانه ای داشته باشیم که نزدیک 1610 هکتار آن یعنی معادل 78 درصد برنامه محقق شده است است.
به گفته مسئولان، عمده گلخانه های کشور مربوط به استان های تهران، اصفهان، یزد و جنوب کرمان است که با توسعه کشت گلخانه ای بهره وری آب 10 تا 12 برابر نسبت به فضای باز زیاد کردن می یابد.
** هندوانه در اولویت انتقال به گلخانه نیست
«غلامرضا تقوی» مدیرکل دفتر امور گلخانه ها، گیاه های دارویی و قارچ معاونت امور باغبانی وزارت جهادکشاورزی در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی ایرنا در توجیه اینکه آیا تاکنون هندوانه به فضای گلخانه ای انتقال یافته نشده هست، گفت: تولید هندوانه با ساختار موجود گلخانه های کشور ما تطبیق ندارد.
به عقیده وی، به علت نبود زیرساخت های مورد نیاز در شرایط فعلی، کشت هندوانه در فضای گلخانه ای در برنامه های این وزارتخانه قرار ندارد؛ البته این بدان معنا نیست که هندوانه در گلخانه تولید نمی شود بلکه تولید آن بسیار محدود است.
وی با بیان اینکه جهت سال آینده برنامه توسعه گلخانه ها به 2700 هکتار در دستور کار هست، گفت: بعضی صیفی جات از جمله گوجه فرنگی، فلفل و بادمجان در اولویت برنامه انتقال از فضای باز به گلخانه قرار دارد.
تقوی با اشاره به اینکه سالهای اخیر بخش عمده توت فرنگی مورد نیاز کشور در فضای گلخانه ای کشت می شود، اظهار داشت: تلاش داریم خانواده ملون ها را نیز به فضای گلخانه ای انتقال یافته کنیم؛ هندوانه نیز در برنامه های بعدی قرار خواهد گرفت لیکن اکنون تولید هندوانه از لحاظ اقلیمی در بعضی استان ها همچون سیستان و بلوچستان با استفاده از «نوار تیپ» انجام می شود که در کم کردن مصرف آب تاثیرگذار است.
نوار ظاهر یکی از تجهیزات آبیاری قطره ای است که زیاد جهت کشت های ردیفی مانند گل کلم، کاهو، فلفل، پنبه و نیز گیاه های زراعی نظیر گندم، ذرت، حبوبات به کار می رود؛ در این روش لوله های پلاستیکی پخش آب به اندازه کافی نزدیک گیاه راه اندازی می شود تا آب از طریق نفوذ عمقی در خاک به محدوده ریشه گیاه برسد.
مدیرکل دفتر امور گلخانه ها، انتقال بعضی محصولات به کشت پاییزه، استفاده از ارقام کم آب بر، بهره گیری نوار تیپ، استفاده از سایبان جهت کم کردن تبخیر و یا بهره گیری از آبهای سطحی بعضی مناطق را از راهکارهای کم کردن مصرف آب در بخش کشاورزی برشمرد تا جهت سال آینده 30 تا 40 درصد زیاد کردن بهره وری در محصولات گلخانه ای داشته باشیم.
وی اظهار داشت: در سالهای گذشته حدود پنج هزار هکتار از گلخانه های کشور سنتی بودند که با اجرای طرح اصلاح و بازسازی طی یک برنامه پنج ساله از سنتی و چوبی به مدرن تبدیل شدند، ولی با این وجود، تنها پنج تا 10 درصد گلخانه های کشور ما در حوزه سبزی و صیفی و گل و گیاه مدرن بوده و نزدیک 70 درصد نیمه مدرن هستند که امیدواریم با وجود سرمایه گذاری، ورود تکنولوژی، دانش فنی و تجهیزات تازه در سالهای آینده به رقم 25 تا 30 درصدی استاندارد جهانی دست پیدا کنیم.
**مصرف آب تولید هندوانه با استفاده از تکنیک های تازه کم کردن می یابد
«حسین اصغری» مدیرکل دفتر محصولات علوفه ای و جالیزی معاونت امور زراعی وزارت جهادکشاورزی نیز در این باره به ایرنا گفت: در سال 1396 حدود سه میلیون و 750 هزارتن هندوانه در سطح 113 هزار و 500 هکتار تولید شد و جهت سال زراعی 97 در نظر داریم همین میزان تولید را در سطح 109 هزار هکتار داشته باشیم.
وی اظهار داشت: با این میزان تولید نیاز کشور ما جهت مصرف داخلی و صادرات تامین می شود و بنابراین برنامه ای جهت زیاد کردن سطح زیرکشت این محصول نداریم.
اصغری به برنامه کم کردن سطح زیرکشت هندوانه طی سالهای اخیر اشاره کرد و اظهار داشت: در سال زراعی 93- 92 نزدیک 4 میلیون تن هندوانه در سطح 152 هزار هکتار کشت شد که این رقم در سال 96- 95 به نزدیک 3 میلیون و 700 هزارتن در سطح زیرکشت 112 هکتار کم کردن یافت.
این مسئول در وزارت جهادکشاورزی افزود: عملکرد تولید هندوانه در سال های 93-92 در هر هکتار 26.2 تن بود که در سالهای 96-95 این رقم به 33.4 تن در هکتار رسیده است.
وی با بیان اینکه اکنون هندوانه در بعضی استان های کم آب همچون سیستان و بلوچستان و خوزستان در شرایط خاص و با تکنیک های تازه سیستم آبیاری میکرو، کشت نشایی، استفاده از مالچ و پلاستیک جهت کم کردن تبخیر تولید می شود، اظهار داشت: در سال زراعی 96- 95 نزدیک 17 هزار هکتار کشت نشایی و 53 هزار هکتار آبیاری میکرو ظاهر و مالچ انجام می شود که تلاش داریم تا آخر سال 1400 تمامی سطوح زیر کشت محصولات جالیزی از جمله هندوانه را تحت پوشش تکنیک های تازه که به کشت گلخانه ای نزدیک هست، ببریم.
این مقام مسئول تصریح کرد: اکنون هندوانه به علت چهار فصل بودن کشورمان به طور عمده در خوزستان، فارس، سیستان و بلوچستان، منطقه جنوب کرمان (جیرفت)، هرمزگان و خراسان و در استان های شمالی جهت خودمصرفی و در بعضی استان ها با آب سبز (آب باران) تولید می شود.
** پارسال 690 هزار تن هندوانه صادر شد
مدیرکل دفتر محصولات علوفه ای و جالیزی وزارت جهادکشاورزی گفت: براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی کشور عزیزمان ایران در سال 1396 حدود 690 هزارتن هندوانه با مصرف 163 میلیون مترمکعب آب به ارزش 132 میلیون دلار به کشورهای عراق، امارات، ترکیه، کویت، قطر و عمان صادر شده است است.
اصغری بر این باور است که هندوانه علاوه بر اینکه در سبد غذایی مردم جای دارد، بلکه بخشی از صادرات غیرنفتی کشور به شمار می رود، بنابراین نباید ارزآوری این محصول را از دست بدهیم بلکه باید با استفاده از تکنولوژی های جدید، بذور دارای پتانسیل بالا، روش کشت نشایی، آبیاری میکرو، مالچ، تغذیه مناسب و زیاد کردن بهره وری آب شرایط را جهت زیاد کردن تولید در واحد سطح فراهم کنیم تا نه تنها منابع آبی ما صدمه چندانی نبیند بلکه بتوانیم به تولید و عرضه این محصول ادامه دهیم.
به عقیده کارشناسان بخش کشاورزی، تولید هندوانه بویژه در مناطق محرومی چون سیستان و بلوچستان جهت امرار معاش کشاورزان اجتناب ناپذیر است ضمن آنکه نباید از یابد ببریم سفره خانواده های کم درآمد در فصول بهار و تابستان با هندوانه رنگین می شود.
** بحران آبی پابرجاست
با وجود تلاش های وزارت جهادکشاورزی جهت بهینه سازی مصرف آب در تولید انواع محصولات کشاورزی، بحران در منابع آبی کشور عزیزمان ایران پابرجاست که زنجیره تولید موادغذایی در کشور را ترساندن کند؛ از این رو نیاز است حرکت به سمت کشاورزی مدرن و فاصله گرفتن از کشاورزی سنتی و تولید محصولات آب بر در فضای باز با سرعت بیشتری اجرا شود.
نباید در این میان عوض کردن الگوی مصرف محصولات کشاورزی در بین مردم را نیز نادیده گرفت لیکن در گذشته هر محصولی در فصل خود کشت و مصرف می شد و مردم جهت داشتن محصولات تازه خوری در خارج از فصل ناچار بودند بعضی محصولات دارای دوام اوج مانند سیب زمینی و پیاز را در فضایی تاریک انبار و گوجه فرنگی را به رب گوجه تبدیل کنند ولی اکنون در هرفصل و هر نقطه از کشور شاهد تولیدات کشاورزی در خارج از فصل خود هستیم به شکلی که زیاد محصولات سبزی و صیفی و جالیزی در تمامی استان های کشور تولید و به وفور به بازار عرضه می شود که همین امر موجب مصرف زیاد آب شده است است.
واژه های کلیدی: انتقال | برنامه | صادرات | گلخانه | محصولات | کشاورزی | هندوانه | کشاورزی | استاندارد | محصولات کشاورزی
دانلود فایل ها
توجه: ممکن است تمام لینک های دانلود به دستور مقام قضایی حذف شده باشد...
